1. ERFBELASTING


Wat? Voor de berekening van de erfbelasting en de inning van de successierechten, zal de Vlaamse Belastingsdienst 2 weken na het overlijden een uitnodiging sturen tot het indienen van een aangifte naar de laatst gekende woonplaats van de overledene. 

Wie? De wettelijke erfgenamen (benoemd door de wet) en de legatarissen (aangeduid door een testament) van de overledene moeten een aangifte van nalatenschap indienen bij de dienst van VLABEL, ook als de overledene weinig of geen bezittingen heeft.

Wanneer? Deze aangifte dient te gebeuren op het kantoor van de Vlaamse Belastingsdienst (VLABEL) binnen een periode van 4 maanden (overlijden België) , 5 maanden (overlijden in Europa) of 6 maanden (overlijden buiten Europa). Voor de berekening van de termijn geldt de datum van het overlijden als begindatum en de datum van ontvangst door de Vlaamse Belastingsdienst als einddatum.

Hoe? Dit kan hetzij per post, hetzij elektronisch. Deze aangifte dient op een speciaal daartoe bestemd formulier te gebeuren met een aantal verplichte vermeldingen, indien niet voldaan wordt aan de hierboven vermelde voorwaarden kunnen er sancties (belastingsverhoging) worden geheven. U kan het contactformulier HIER vinden.

Welke documenten heb je nodig voor de aangifte?

Van de overledene zelf:
         - Trouwboekje of huwelijkscontract
            - Laatste beroep en laatste woonplaats, uittreksel uit de overlijdensakte, testament, afschrift van schenking of gift

Van de erfgenamen:
           - Trouwboekje of huwelijkscontract
           - Beroep en juiste adres van iedere erfgenaam 

Voor het invullen der Activa:
          - Onroerende goederen ( eigendomstitels of aankoopaktes)
          - Rekeningen van de financiële instellingen, brandverzekeringspolis van de inboedel
          - Levensverzekeringspolis, aankoopfactuur van auto, moto,...
          - Verkregen erfenissen binnen de 3 jaren, terug te vorderen belastingen

Voor het invullen der Passiva:
        - Kredieten of leningen, bestaande schulden, te betalen belastingen
        - Facturen m.b.t. uitvaart, ziekenhuis, ...

Berekening van de erfbelasting

* ACTIVA: de waarde van alle roerende en onroerende goederen ( in binnen- en buitenland) waarvan de overledene op de datum van overlijden eigenaar was

* PASSIVA: verminderd met de begrafeniskosten en de eventuele schulden van de overledene

De erfbelasting voorziet een wettelijk forfait (geïndexeerd) voor de schulden van de overledene en voor de begrafeniskosten. De indexatie van deze bedragen gebeurt jaarlijks.

- Schulden van de overledene: 1678,20 euro (2022), bij gemeenschap van goederen is dit 3356,40 euro (2022)
- Begrafeniskosten: 6712,80 euro (2022)
- Schuldenforfait = Niet-specifieke schulden
- Buiten beeld blijven de schulden van de overledene voor het verwerven/behouden van onroerende goederen
- Overtreffen de werkelijke schulden en kosten het forfait, dan mag u die bewijzen met de nodige bewijsstukken Een overzicht van alle vrijstellingen, vindt u op: https://www.vlaanderen.be/erfbelasting/vrijstellingen-in-de-erfbelasting

De tarieven worden toegepast per erfgenaam. Bij erfenissen in rechte lijn en tussen partners (= Gehuwd of wettelijk samenwonend of 1 jaar ononderbroken en gemeenschappelijke huishouding) wordt er opsplitsing gemaakt tussen het roerend en het onroerend gedeelte. Bij erfenissen in de zijlijn niet.

  

Rechte lijn nabestaanden, echtgenoot en wettelijk samenwonend
	Roerend	Onroerend
0,01 - 50.000	3%	3%
50.000,01 - 250.000	9%	9%
boven 250.000	27%	27%

	Broer / zus	Anderen
	Roerend & Onroerend samen
0,01 - 35.000	25%	25%
35.000,01 - 75.000	30%	45%
boven 75.000	55%	55%

Verminderingen: er wordt een ONDERSCHEID gemaakt in:

1) Belastingskredieten: deze vrijstelling wordt automatisch toegekend.
2) Onderstaande verminderingen zijn aan te vragen in de aangifte van nalatenschap onder de rubriek “ gunstregelingen”

* Vermindering in de erfbelasting voor kinderen van de overledene jonger dan 21 jaar (= 75 euro per vol jaar dat nog moet verlopen tot de leeftijd van 21 jaar)
* Vermindering in de erfbelasting voor een buitenlands onroerend goed.
* Vermindering van de erfbelasting voor opeenvolgende overdrachten binnen het jaar.

3) Verlaagde tarieven:
* Verlaagd tarief in de erfbelasting voor legaten aan goede doelen, overheden, e.a. tarief van 8,5 %
* Verlaagd tarief in de erfbelasting voor overdrachten van familiale ondernemingen en vennootschappen, tarief van 3 % in rechte lijn of partner, tarief van 7 % in andere gevallen

Uitzondering langstlevende partner: Vanaf 1/1/2007 moet de langstlevende partner GEEN successierechten meer betalen op de gezinswoning. En de langstlevende partner heeft recht op een abattement of voetvrijstelling van €50.000 in de categorie roerend. Dit betekent dat, als het netto roerend erfdeel van de langstlevende partner niet meer bedraagt dan €50.000, de categorie roerend volledig van de erfbelasting is vrijgesteld. Het eventuele overschot is niet overdraagbaar op een andere categorie goederen. Bedraagt het netto roerend erfdeel van de langstlevende partner meer dan 50.000, dan wordt enkel het verschil in meer aan de erfbelasting onderworpen (tarieven van 9% en , desgevallend, van 27%).


2. BANKZAKEN

De erfgenamen – partner of kinderen - zijn verplicht om de bank te informeren over het overlijden. Bij een overlijden zal de bank alle bankrekeningen en bankkaarten van de overledene én de langstlevende partner immers blokkeren en de kluizen verzegelen. Om de langstlevende wat financiële ademruimte te geven, zullen de banken ten eerste zelf bepaalde bevoorrechte betalingen verrichten van specifieke schulden, zoals bv. de betaling van de ziekenhuisfacturen of de begrafeniskosten. Die rekeningen worden dus betaald met de geblokkeerde rekeningen. Ook kosten voor de laatste woonplaats van de overledene zullen betaald worden met geblokkeerde rekeningen: facturen voor levering van water, electriciteit, stookolie, gas, brandverzekering, huur of betaling van een termijn van een hypothecair krediet ( volgens het betalingsplan van kracht bij het overlijden)

Daarnaast is het van belang te weten dat de langstlevende echtgenoot of wettelijk samenwonende partner het recht heeft om de helft van de totale tegoeden op de zicht- en spaarrekeningen op te nemen, met een maximum van 5.000 euro. De bank zal dat tegoed vrijmaken. Met dat bedrag kan de langstlevende partner de periode van blokkering van de rekeningen financieel overbruggen.

Opgelet! Neemt de langstlevende partner méér dan de helft of méér dan het grensbedrag van € 5000 dan gaat men ervan uit dat die partner de nalatenschap aanvaardt, met alle risico’s van dien.

U kunt een bankrekening laten deblokkeren wanneer u één van de volgende documenten toont:
- Een attest van erfopvolging afgeleverd door het kantoor van Rechtszekerheid (in de volksmond registratiekantoor)
Voorwaarden, enkel en alleen indien:
       1. Er is geen huwelijkscontract of een wijziging hiervan, geen testament, geen kluis enz
       2. Geen minderjarige of handelsonbekwame erfgenamen.

- Een akte van erfopvolging : opgemaakt door de notaris indien u niet voldoet aan bovenstaande voorwaarden
     Om nu een attest van erfopvolging te bekomen dient u volgende documenten voor te leggen:
        * Een origineel uittreksel uit de overlijdensakte afgeleverd door het gemeentebestuur (zullen wij voor u aanvragen)
        * Een kopie van het / of de trouwboekjes van de overledene (de pagina met de identiteit van de echtgenoten en de  kinderen en de vermelding van het huwelijkscontract)
        * Als de overledene geen kinderen heeft, ook een kopie van het of de trouwboekjes van de ouders van de overledene en van zijn (half) broers en (half) zussen In ieder geval moeten de volledige identiteitsgegevens van alle erfgenamen van de overledene voorkomen in het aanvraagformulier.
De verklaringen die u in het aanvraagformulier doet, moeten juist zijn en op eer gedaan worden.

Kantoor van RECHTSZEKERHEID - Registratie (Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.) Voorstraat 43 bus 34, 3500 Hasselt 02/ 572 57 57 openingsuren 9u-12u

Website: https://financien.belgium.be/nl/particulieren/gezin/overlijden/deblokkeren-bankrekeningen#q5

Concreet moet u ongeveer +/- 4 weken rekenen voor de aflevering van een attest van erfopvolging.
Als aan alle voorwaarden voldaan is en het attest van erfopvolging getoond wordt, zal de bank normaal akkoord gaan met de vrijgave van de gelden, fondsen of waarden op naam van de overledene en zijn of haar echtgenoot.

Opgepast:
- Deze documenten volstaan, maar voor de overdracht van de tegoeden op naam van de erfgenamen moet iedereen aanwezig zijn of moet u over de nodige volmachten beschikken. Neem contact op met uw bank voor de praktische schikkingen.
- De “verklaring van erfrecht”, ondertekend door het gemeentebestuur, bij minieme bedragen, en de “akte van bekendheid” opgemaakt door de verderechter zijn NIET geldig voor de deblokkering.


3. PENSIOENEN

Als jouw echtgenoot of echtgenote overlijdt (minimum 1 jaar getrouwd, samenwonenden komen niet in aanmerking), kan je een overle- vingspensioen aanvragen op basis van zijn of haar beroepsactiviteit in België als werknemer, zelfstandige of ambtenaar, óf in het buiten- land als werknemer van een in België gevestigde werkgever.

Uw overlevingspensioen of overgangsuitkering wordt berekend op basis van de werknemersloopbaan van uw overleden huwelijkspartner:

• De berekening van het overlevingspensioen verschilt naargelang uw overleden huwelijkspartner al dan niet gepensioneerd was op het ogenblik van het overlijden.
• De berekening van de overgangsuitkering is altijd dezelfde: hij volgt dezelfde regels als die van de berekening van het overlevingspensioen wanneer de overleden huwelijkspartner nog niet gepensioneerd was.

Aanvraag :

1) WERKNEMER EN/OF AMBTENAAR Omwille van de veranderde pensioenwetgeving is het raadzaam dat je hiervoor contact opneemt met een maatschappelijk assistente van de sociale dienst van uw woonplaats of rechtstreeks via de website van de Federale Overheid Pensioendienst : www.sfpd.fgov.be/nl Federale Pensioendienst, Zuidertoren - Europaesplanade 1, 1060 Brussel Open van 9u tot 11u30 en van 13u30 tot 16u - Bel de Pensioenlijn 1765

Sociale diensten:
- Beringen: 011 44 90 00 - Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. - www.beringen.be/sociale-dienst
- OCMW - Ham: 013 61 10 00 - www.ham.be/OCMW
- Leopoldsburg: 011 34 92 10 - www.leopoldsburg.be/sociale-dienst

In geval van overlijden van een ambtenaar ( rijks-, provincie-, gemeente-, onderwijs-, politie-, defensie-,...) wordt er tevens extra een maandvergoeding uitgekeerd overeenkomstig het geïndexeerd maandsalaris.

2) ZELFSTANDIGE

Rijksinstituut voor de sociale verzekeringen der zelfstandigen (RSVZ) Willebroekkaai 35 1000 Brussel www.rsvz.be/nl Tel. 0800 12 018 
E-mail: info@rsvz-inasti.fgov.be


4. ANDERE DIENSTEN EN UITKERINGEN (bewijsvoering = steeds een uittreksel van overlijden)

Statuut
* RJV - Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie - 02/ 627 97 60 - www.rjv.fgov.be
* OCMW
* Ziekte- of invaliditeitsuitkeringen
* Personen met een handicap - FOD - Sociale Zaken - 0800/ 987 99
Administratief Centrum Kruidtuin Finance Tower Kruidtuinlaan 50 bus 150 - 1000 Brussel
* Ziekenfonds
* Werkgever
* Vakbond of hulpkas : abvv.be - vsoa.be - acodonline.be - hetacv.be - bbtk.org - nationale-hulpkas.be - aclvb.be
* Voor een zelfstandige: schrapping ondernemingsbank, aangifte van stopzetting bij de BTW administratie
* Contact met leveranciers / klanten, liquidatie of verkoop handelszaak, statutenwijziging, overdracht aandelen...

Kinderen
* Studiebeurs op school: overlijden van één der ouders (wijziging gezinstoestand)
* Kinderbijslagfonds : wezenbijslag website : vlaanderen.be

Huis
* Huurcontracten: Als de huurder overlijdt worden in principe zijn rechten en plichten overgedragen aan zijn erfgenamen
* Nutsvoorzieningen: Alle instanties, die hun rekeningen richten op naam van de overledene dienen melding te krijgen van het overlijden (gas, water, electriciteit,tv, telefoon, internet ...)
* MUTAPOST: info over het doorsturen van briefwisseling na overlijden (bpost.be)

Verzekeringen
* Levensverzekering (uittreksel van overlijden + attest doodsoorzaak)
* Schuldsaldoverzekering (opnemen in het actief van de nalatenschap)
* Brandverzekering
* Familiale verzekering
* Groepsverzekering
* Hospitalisatieverzekering
* Uitvaartverzekering
* Autoverzekering: voertuig al dan niet buiten gebruik stellen, DIV ( Dienst inschrijvingen voertuigen) 
Schrappingen - Vooruitgangstraat 56 - 1210 Brussel 02/ 277 30 50 mobilit.belgium.be.
(Nummerplaat ter schrapping binnen brengen bij Bpost of verzekeringsagent)

Abonnementen (Gsm, krant ed)

Fonds voor arbeidsongevallen en beroepsziekten ( fedris.be )
a) Heeft uw echtgenoot, echtgenote, kind, ouder, grootouder, broer of zus een dodelijk arbeidsongeval gehad, dan vergoedt de verzekeringsonderneming u de begrafeniskosten. Als u geen erfgenaam van het slachtoffer bent, maar u de begrafeniskosten hebt betaald, kunt u ook aanspraak maken op de vergoeding als u kunt aantonen dat u de begrafeniskosten hebt betaald. Die vergoeding wordt als volgt berekend: (basisloon slachtoffer x 30) / 365

Hebt u uw overleden echtgenoot, echtgenote, kind, ouder, grootouder, broer of zus (uit het buitenland) (moeten) laten overbrengen naar de plaats waar u hem of haar wenst te laten begraven, dan betaalt de verzekeringsonderneming die overbrengingskosten volledig terug.Voor uitkeringen bij overlijden na een arbeidsongeval - 02 272 20 00
- maar niet als gevolg van dat arbeidsongeval Mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
- wel als gevolg van een dodelijk arbeidsongeval mail naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

b) Voor uitkeringen bij overlijden na beroepsziekten : Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. - 02 272 23 60

* Defensie : cdsca-ocasc.be ( militairen & oorlogsveteranen : -invaliden, -oudstrijders, - slachtoffers )
- Nationaal : Centrale Dienst voor Sociale en Culturele Actie van Defensie - Soc. Dienst Kwartier Kon.Astrid Bruynstraat 1 - 1120 Brussel
- Lokale afdeling: Sociale Dienst Leopoldsburg, Leopold II laan (zonder nummer) - 3970 Leopoldsburg 02/442 45 65 -
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

* Overlijden in het buitenland:
FOD Buitenlandse Zaken, Karmelietenstraat 15 - 1000 Brussel02/501 81 11 - www.belgium.be/nl/familie/overlijden/in_het_buitenland
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.